Jak wykorzystać swoją wiedzę i dostosować model biznesowy do nowych realiów rynku (Clone)

REBOUND 2020: Jaka była Twoja najistotniejsza decyzja, którą podjąłeś w firmie od początku ogłoszenia izolacji społeczeństwa i dlaczego właśnie ona nią była?

Jacek Plewa: Powiem szczerze, że opanowaliśmy lęk i zdecydowaliśmy nie panikować. W końcu mieliśmy to szczęście, że działamy w branży, która może funkcjonować nawet w sytuacji tak daleko idącej izolacji i obostrzeń. Skoro uczyliśmy naszych Klientów, że należy przenosić biznes do sfery online i tam budować drugą nogę finansową, wypadało, abyśmy zastosowali własne porady w odniesieniu do swojej firmy.

Mieliśmy niespodziewanie dużo wolnego czasu. Zamiast przeznaczać go – do czego namawiały usilnie media – na oglądanie kolejnych sezonów seriali, postanowiliśmy wzmocnić naszą obecność w mediach społecznościowych.

Padło pytanie: czego mogą teraz potrzebować nasi potencjalni Klienci? Odpowiedź brzmiała: pomocy w ratowaniu biznesu poprzez wykorzystanie Internetu i działań online w dotarciu do nowych klientów i sprzedaży swoich produktów. Dla jednych oznaczało to uruchomienie sprzedaży w Internecie jako alternatywy dla nieczynnych sklepów, barów itp. Dla innych – konieczność nauczenia się nowych narzędzi, dzięki którym mogliby świadczyć swoje usługi na odległość, np. uczyć, prowadzić wykłady, układać diety czy choćby prowadzić zajęcia jogi.

Była też kategoria przedsiębiorców, którzy nie mogli działać na odległość, np. fryzjerzy – ale mogli wykorzystać ten czas do budowy swojej marki i pozyskania klientów w momencie, kiedy wszystko wróci do normy.

Mając w głowie te pomysły uruchomiliśmy cykl cotygodniowych, darmowych webinariów, w trakcie których krok po kroku uczyliśmy zainteresowanych, co i jak powinni robić w zaistniałej sytuacji. Pokazywaliśmy zarówno ogólne zasady wykorzystania Internetu i działań online w biznesie, jak i bardzo szczegółowe wykorzystanie dostępnych narzędzi. Zaprosiliśmy też wielu ekspertów z dziedzin, które uznaliśmy za ważne – prawnika, grafika, fotografa, wizażystkę, specjalistkę od budowy marki i eksperta od sprzedaży. Przez kilkanaście tygodni regularnie wysyłaliśmy do naszych odbiorców porcję wiedzy oraz przesłanie: dasz radę, tylko sięgnij po narzędzia, których dotychczas nie używałeś!

A teraz konkluzja: efektem tych działań był niespodziewany impuls: ktoś zadał nam pytanie, czy prowadzimy szkolenia dofinansowywane ze środków Unii Europejskiej, bo chętnie by skorzystał. Przygotowaliśmy program szkoleń, podpisaliśmy stosowne umowy i od września regularnie prowadzimy (a mówiąc precyzyjnie: ja prowadzę) dofinansowywane szkolenia z zakresu prowadzenia biznesu online oraz mediów społecznościowych. Powoli ta dziedzina staje się istotnym elementem naszej biznesowej działalności, również w wymiarze finansowym.

REBOUND 2020: Jak ta sytuacja wpłyneła na zarządzanie finasami Waszej firmy. Jakie decyzje odnośnie strategii finansowej przyjąłeś na początku kryzysu?

Jacek Plewa: Było oczywistym, że musimy rozsądnie gospodarować środkami finansowymi. Nie wiedzieliśmy, jak długo potrwa ta trudna sytuacja i kiedy strumień pieniędzy zacznie płynąć z oczekiwaną intensywnością. Wykorzystaliśmy przysługujące nam wsparcie ze środków publicznych, tak, by móc w miarę normalnie funkcjonować.

Okazało się, że moje zamiłowanie do narzędzi pracy zdalnej nagle stało się błogosławieństwem! Od dawna pracujemy w systemie home office, nie wynajmujemy powierzchni biurowych, cały niezbędny sprzęt mamy zgromadzony i sprawny. Webinary prowadziliśmy z naszego pokoju w domu, wystarczyło powiesić na ścianie tło fotograficzne i rozstawić lampy fotograficzne, które od dawna mieliśmy. I wcale tego nie ukrywaliśmy, wręcz przeciwnie – skoro my możemy, inni przedsiębiorcy też mogą!

Czuliśmy się trochę tak, jak ktoś, kto zgromadził zapasy na czas kryzysu – naszymi zapasami była wiedza, umiejętności, nawyki pracy zdalnej i oczywiście cały ten sprzęt i programy, które od dawna posiadaliśmy i wykorzystywaliśmy.

Rzecz jasna mieliśmy koszty stałe, ale – jak wspomniałem – dzięki temu, że wcześniej nie zabrakło nam zdrowego rozsądku, nie mieliśmy zbędnych balastów finansowych w postaci leasingów, kredytów itp.

REBOUND 2020: Co byś zrobił, gdyby ktoś Ci powiedział pół roku wcześniej, że nastąpi kryzys?

Jacek Plewa: Nie uwierzyłbym, że to będzie możliwe. Uznałbym to za jakąś teorię spiskową.
Może to brzmi, jakbym uciekał od odpowiedzi, ale moim zdaniem trudno się przygotować do czegoś, czego jeszcze nie doświadczyłeś.

Zgoda, można się próbować pozbyć niepotrzebnych długów (teoretycznie), można zrezygnować z zaplanowanych inwestycji, można nawet zdecydować o zwolnieniu pracowników – na wszelki wypadek. Ale czy jesteś w stanie ocenić faktyczne dobre i złe skutki takich działań? Czy masz pewność, że to, z czego zrezygnujesz, nie obróci się przeciw Tobie? Albo to, co zgromadzisz na zapas, nie okaże się zbędne i spowoduje tylko straty? Zakładam, że nie mamy do dyspozycji zespołu analityków biznesowych, którzy wygenerują stosowne raporty i pomogą nam podjąć decyzję. Zresztą obserwacja wskazuje, że takie zespoły, nawet na szczeblu państwowym, miewają problem z prawidłowym przewidywaniem skutków i rekomendacją właściwych działań.

W takim razie co bym zrobił? To, co zawsze – działał dalej, kierując się tym, co wiem, widzę i na co mam realny wpływ.

REBOUND 2020: Co sparwia, że potrafisz szybko odnajdywać się w biznesie, w trudnych chwilach, jakie stawia przed Tobą kryzys, z którym musimy się teraz mierzyć? 

Jacek Plewa: Wiesz, co mi sprawia największą frajdę? Uczenie się czegoś nowego. Czasem przeznaczam czas na umiejętności, których jeszcze żaden Klient nie zamówił. Robię to dla siebie. Namawiam także do tego wszystkie osoby z mojego otoczenia – w firmie i poza firmą.

Jeśli miałbym więc wskazać cechy, które dają nam szansę na rozwój nawet w czasie kryzysu, to wskazałbym właśnie tę pasję do nauki. Dzięki temu nie mamy lęku przed tym, że świat się zmienia. A zmienia się w zawrotnym tempie. Mam świadomość, że aktualne trendy oraz technologie rodzą się gdzieś daleko od naszego kraju, a my możemy jedynie gonić ten uciekający pociąg. Ale robimy to, w miarę posiadanych możliwości – wchłaniamy tę wiedzę, przetwarzamy na nasze potrzeby i wysyłamy dalej w świat w postaci naszych usług.

REBOUND 2020: Jaką najtrudniejszą lekcję wyciągnąłeś z obecnej sytuacji?

Jacek Plewa: Możemy o tym przeczytać w książkach, ale dopiero własne doświadczenie pozwala naprawdę zmierzyć się z wyzwaniem. Myślę o lęku.

Wcześniej mówiłem o tym, że kryzys obszedł się z nami w miarę łagodnie i znaleźliśmy sposób na dalsze prowadzenie biznesu. Ale muszę się przyznać, że w pierwszej chwili pojawił się lęk. Co się dzieje? Co będzie się dalej działo? Jak mamy funkcjonować? Co robić, a czego nie robić? Lęk przychodzi niczym szpila, zadaje ból i łatwo nie znika.

Dla mnie najpoważniejszą (i zapewne najtrudniejszą) lekcją było opanowanie lęku i powrót do działania. Wsparciem była rodzina, na szczęście nie popadliśmy w zbiorowe biadolenie – wręcz przeciwnie, inspirowaliśmy się do pozytywnego myślenia i dalszego działania. To była moja lekcja: nie poddawaj się lękowi, bo on paraliżuje – zamiast tego działaj, życie przynosi rozwiązania, o których nawet nie pomyślałeś!

REBOUND 2020: Jak widzisz swoją firmę, gdy wszystko w pewnym sensie wróci do normy.

Jacek Plewa: Chcę, abyśmy dalej działali według recepty, którą sami wypracowaliśmy. Spokojny rozwój, wchodzenie w nowe obszary wiedzy i działalności, poszerzanie kontaktów w modelu rekomendacji biznesowych. A przede wszystkim budowa zaufania u naszych Klientów. Sytuacja jest tak dynamiczna, że próba prognozowania może prowadzić na manowce. Dlatego koncentruję się na tych aspektach, na które możemy mieć wpływ: relacje, zaufanie, odpowiedzialność, ciągły rozwój i biznesowy zdrowy rozsądek.

REBOUND 2020: Czy mierzyłeś się w swojej karierze zawodowej z innymi kryzysami niż ten wywołany pandemią? Jeśli tak, to jakiego rodzaju było to ryzyko i jak udało się Tobie i Waszej firmie z nim uporać?

Jacek Plewa: Moim zdaniem kryzysy i wszelkie inne potknięcia są nam dane po to, byśmy się na nich uczyli i w efekcie rozwijali. Sama wiedza teoretyczna – choćby najbogatsza – to za mało, potrzebne jest doświadczenie, własne doświadczenie.

Przykład z mojej biznesowej historii: wiedziałem, że opieranie przychodów na jednym, dużym Kliencie, jest ryzykiem – piszą o tym w każdym podręczniku przedsiębiorczości. Ale przecież wszystko dobrze szło, Klient rósł, a moja firma razem z nim.

Domyślasz się, jaki był finał? Dziś Klienta już nie ma na rynku, przeinwestował i zbankrutował. Czy to spowodowało problemy dla mnie? Pytanie retoryczne.

Musiałem się sparzyć. Nie żałuję. Dlaczego? Bo mogłem uczestniczyć w procesie wzrostu, a potem upadku mojego Klienta i nauczyć się, jak to działa, co robić lub czego nie robić, jak zarządzać aktywami, sterować zatrudnieniem, pozyskiwać finansowanie działalności. Żadne studia nie dają udziału w takim eksperymencie. W mojej ocenie koszty, które poniosłem, były niewielkie w stosunku do lekcji, którą dostałem.